تفاوت ویندوز سرور و ویندوز کلاینت چیست؟ هر آنچه باید بدانید!

ویندوز یکی از محبوب‌ترین سیستم‌عامل‌ها در دنیا است که توسط شرکت مایکروسافت ارائه می‌شود. این سیستم‌عامل در دو نسخه اصلی ویندوز سرور (Windows Server) و ویندوز کلاینت (Windows Client) موجود است. اگرچه هر دو نسخه توسط یک شرکت تولید شده‌اند و شباهت‌هایی دارند، اما از نظر کاربرد و ویژگی‌ها تفاوت‌های اساسی دارند. در این مقاله، به بررسی تفاوت‌های کلیدی این دو نسخه و تفاوت ویندوز سرور و ویندوز کلاینت می‌پردازیم.

ویندوز کلاینت چیست؟

ویندوز کلاینت، نسخه‌ای از ویندوز است که برای کاربران شخصی و سازمان‌های کوچک طراحی شده است. این نسخه از ویندوز به‌طور گسترده در کامپیوترهای خانگی، لپ‌تاپ‌ها و حتی برخی محیط‌های کاری استفاده می‌شود. نسخه‌هایی مانند ویندوز 10 و ویندوز 11 نمونه‌های شناخته‌شده‌ای از ویندوز کلاینت هستند. این نسخه‌های ویندوز طوری طراحی شدند که سرویس دریافت کنند. ویندوز کلاینت یک سیستم عامل ساده و کاربرپسند است و به صورت اختصاصی برای سهولت کاربری طراحی شدند و برای استفاده روزمره و اپلیکیشن‌های ساده طراحی شده است.

ویژگی‌های اصلی ویندوز کلاینت

1. کاربری آسان و عمومی: ویندوز کلاینت با هدف ارائه تجربه‌ای ساده و کاربرپسند طراحی شده است. کاربران خانگی به راحتی می‌توانند از قابلیت‌های آن برای کارهایی مانند مرور وب، مدیریت ایمیل، و استفاده از نرم‌افزارهای عمومی استفاده کنند.

2. محدودیت در اتصالات شبکه: ویندوز کلاینت به طور پیش‌فرض حداکثر از 20 اتصال همزمان پشتیبانی می‌کند. این ویژگی آن را برای محیط‌هایی با نیازهای شبکه محدود، مانند خانه‌ها یا دفاتر کوچک، مناسب می‌کند.

3. عدم نیاز به منابع سخت‌افزاری بالا: نصب و اجرای ویندوز کلاینت به منابع سخت‌افزاری پیشرفته نیازی ندارد و روی اکثر کامپیوترها به خوبی اجرا می‌شود.

4. امنیت مناسب برای استفاده شخصی: نسخه‌های کلاینت ویندوز شامل ابزارهایی مانند Windows Defender و Firewall هستند که امنیت مناسبی برای کاربران خانگی فراهم می‌کنند.

5. محدودیت در نقش‌های شبکه: ویندوز کلاینت امکان راه‌اندازی نقش‌های پیشرفته شبکه مانند سرور ایمیل یا مدیریت دامنه را ندارد و بیشتر برای استفاده فردی و گروه‌های کوچک طراحی شده است.

ویندوز سرور چیست؟

ویندوز سرور نسخه‌ای حرفه‌ای‌تر از ویندوز است که برای مدیریت شبکه‌ها و سرورها طراحی شده است. این نسخه در محیط‌های کاری بزرگ و برای مدیریت منابع سازمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ویندوز سرور به صورت اختصاصی برای ارائه سرویس در سطح شبکه طراحی شده است. ویندوز سرور از قابلیت Role پشتیبانی میکند که ویندوز کلاینت از این قابلیت پشتیبانی نمی‌کند. از سال 1993 سیستم‌عامل ویندوز سرور معرفی شد اما از سال 2000 میتوانیم به صورت جدی به ویندوز سرور بپردازیم. نکته کلیدی ویندوز سرور ماهیتی به نام Server Manager دارند که Roleها را مدیریت می‌کند.

ویژگی‌های اصلی ویندوز سرور:

1. مدیریت شبکه: قابلیت ایجاد و مدیریت دامنه‌ها (Domains)، مدیریت کاربران، و تنظیمات شبکه.
2. اتصالات نامحدود: امکان پشتیبانی از تعداد زیادی اتصال همزمان.
3. ابزارهای پیشرفته: شامل Active Directory، DHCP، DNS، و Hyper-V برای مدیریت زیرساخت‌ها.
4. امنیت بیشتر: ارائه ابزارهای امنیتی پیشرفته مانند Windows Defender Advanced Threat Protection.
5. پشتیبانی از سخت‌افزار قوی: طراحی شده برای کار بر روی سرورهای قدرتمند.

1. مدیریت شبکه پیشرفته: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ویندوز سرور قابلیت مدیریت شبکه است. این سیستم‌عامل از ابزارهایی مانند Active Directory، DNS و DHCP پشتیبانی می‌کند که برای مدیریت کاربران و دستگاه‌ها در یک شبکه ضروری هستند.

2. پشتیبانی از تعداد زیادی اتصال همزمان: برخلاف ویندوز کلاینت، ویندوز سرور هیچ محدودیتی در تعداد اتصالات همزمان ندارد. این ویژگی آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای سرورها و شبکه‌های بزرگ تبدیل می‌کند.

3. قابلیت مجازی‌سازی: ویندوز سرور از ابزارهای مجازی‌سازی مانند Hyper-V پشتیبانی می‌کند که امکان اجرای چندین ماشین مجازی را فراهم می‌آورد. این ویژگی برای بهینه‌سازی منابع سخت‌افزاری و کاهش هزینه‌ها بسیار مفید است.

4. امنیت پیشرفته: ویندوز سرور شامل ابزارهای امنیتی پیشرفته‌ای مانند Windows Defender ATP و Group Policy Management است که به سازمان‌ها امکان کنترل دقیق‌تر بر روی امنیت شبکه و داده‌ها را می‌دهد.

5. پشتیبانی از سخت‌افزارهای پیشرفته: ویندوز سرور برای اجرا بر روی سرورهای قدرتمند طراحی شده است و از سخت‌افزارهایی با ظرفیت بالا برای پردازش، ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌ها پشتیبانی می‌کند.

تفاوت ویندوز سرور و ویندوز کلاینت

برخی از تفاوت‌های کلیدی ویندوز سرور و کلاینت را در تصویر زیر می‌بینید.

چه زمانی باید از ویندوز سرور استفاده کنیم؟

1. اگر شما یک کسب‌وکار بزرگ با تعداد زیادی کاربر و دستگاه متصل دارید.

2. اگر نیاز به مدیریت پیشرفته کاربران و دستگاه‌ها از طریق دامنه (Domain) دارید.

3. اگر می‌خواهید سرویس‌هایی مانند ایمیل سازمانی، وب‌سایت، یا پایگاه داده را روی سرور راه‌اندازی کنید.

تاریخچه ویندوز سرور

قبل از سال 2000 مایکروسافت ورژ‌ن‌های مختلف ویندوز سرور را ارائه داده بود اما مایکروسافت به صورت جدی از سال 2000 و با ویندوز سرور 2000 وارد مبحث سرور شد. به صورت خلاصه ویندوز سرورهای که مایکروسافت از سال 2000 معرفی کرد به شرح زیر است. به ازای هر ویندوز سرور یک ویندوز کلاینت هم معرفی می‌شد که بیشترین هماهنگی را با ویندوز سرور معرفی شده داشتند.

1. ویندوز سرور 2000 با کد Janus: اکتیو دایرکتوری از این نسخه معرفی شد. از ویندوز کلاینت 2000 پشتیبانی می‌کرد.
2. ویندوز سرور 2003 با کد Whistler Server: کرنل ویندوز بر اساس ویندوز XP بود و با رابط کاربری Luna معرفی شد و بکاپ‌گیری و DFS در این ویندوز سرور معرفی شدند. از ویندوز کلاینت XP پشتیبانی پشتیبانی می‌کرد. از مشکلات معمول این ویندوز سرور Blue Screen بود. سرعت کار کردن با ویندوز سرور 2003 بسیار افزایش پیدا کرده بود. نکته جالب در ویندوز سرور 2003 و قدیمی‌تر این بود که برای نصب یک Role باید DVD ویندوز سرور را داخل دستگاه قرار می‌دادید تا بتوانید نصب را انجام دهید. ویژگی دیگری که از ویندوز سرور 2003 اضافه شد قابلیت Shutdown Event Tracker بود که زمانی که می‌خواستید ویندوز سرور را خاموش کنید باید دلیل خاموش شدن را هم عنوان می‌کردید تا لاگ‌برداری شود، چون ماهیت ویندوز سرور این است که نباید خاموش شود.
3. ویندوز سرور 2008 با کد Longhorn: کرنل مبتنی بر ویندوز کلاینت ویستا بود. مجازی سازی با Hyper-V با ویندوز سرور 2008 معرفی شد. Server Core هم به دنیا معرفی شد تا با لینوکس رقابت کند. قابلیت‌های IPV6، فایروال پیشرفته در ویندوز سرور 2008R2 و قابلیت Plug and Play هم به ویندوز سرور اضافه شد تا درایور تجهیزات تشخیص داده شود و حجم ویندوز سرور در این سال افزایش یافت. رابط Aero برای ویندوز سرور معرفی شد که همان رابط کاربری ویندوز ویستا بود و در ویندوز سرور 2008R2 بر اساس ویندوز7 کرنل طراحی شد. در این نسخه ورژن‌های 32 بیتی دیگر ارائه نمی‌شد.
4. ویندوز سرور 2012: تحول اساسی در رابط کاربری با کد Blue: متناسب با ویندوز کلاینت 8 بود. رابط کاربری Metro معرفی شد که مخصوص تبلت‌ها بود. قابلیت‌های One Drive، Windows Store،و IIS8 در این نسخه ویندوز سرور معرفی شد. ویندوز 8.1 بلافاصله ارائه شد که ویندوز سرور 2012R2 هم معرفی کرد تا مشکلات را برطرف کند. Server Manager در بهترین حالت خودش از این نسخه ارائه شد که تا ویندوز سرور 2025 هنوز این کنسول را حفظ کرده است.
5. ویندوز سرور 2016: نکات منفی ویندوز سرور 2012 از بین رفت و بر اساس کرنل ویندوز 10 نوشته شده بود. Windows Defender به صورت پیش‌فرض نصب بود. نانو سرور در این نسخه ویندوز ارائه شد و از ویندوز سرور 2022 حذف شد. IIS10 معرفی شد. رابط کاربری جدیدی که ترکیبی از رابط گرافیکی ویندوز 8 و 10 بود را استفاده کرد. مبحث Container هم از اینجا شروع شد. مباحث پاورشل از این نسخه ویندوز سرور پیشرفت زیادی کرد.
6. ویندوز سرور 2019: تقریبا تفاوتی با ویندوز سرور 2016 ندارد و امنیت و کارایی را بهبود داده است و در سال 2018 معرفی شد. بر پایه کرنل ویندوز 10 نوشته شده است. سرویس Azure معرفی شد و مدارک بین‌المللی MCSA رو حذف کرد تا سرویس ابری خودش یعنی آژور رو معرفی کند. در این ویندوز سرور از Containers و کوبرنتیز رونمایی شد. ابزار تحت وب Windows Admin Center معرفی شد که می‌تونیم سرورها را از راه دور مدیریت کنیم.
7. ویندوز سرور 2022: در سال 2021 معرفی شد. کرنل بر پایه ویندوز 11 معرفی شد. در بقیه موارد تقریبا تفاوتی با ویندوز سرور 2019 ندارد.
8. ویندوز سرور 2025: در سال 2024 معرفی شد و با کد VNext اعلام شد. ویندوز هماهنگ با این نسخه ویندوز 12 است و در قالب ذخیره‌سازی Objectهای اکتیو دایرکتوری تفاوت‌های ایجاد شده است و به همین علت نام سرویس اکتیو دایرکتوری به اسم Next Generation Active Directory تغییر یافته است. یکی از مشکلاتی که سال‌ها در ویندوز بود رو برطرف کرد که با نام Hot patching معرفی شد یعنی دیگه نیازی نیست که با هر آپدیت ویندوز را ریستارت کنید. قالب ویندوز سرور یک رابط کاربری جذاب همانند ویندوز 11 دارد.

نسخه‌های مختلف ویندوز سرور

نسخه‌های ویندوز سرور از سال 2000 به صورت مدام کم و زیاد می‌شد که از ویندوز سرور 2016 تقریبا ثابت شد و دو نوع نسخه پرطرفدار همواره وجود دارند. نسخه Standard و نسخه Datacenter البته نسخه Essentials هم وجود دارد که مبحث ادمین‌های شبکه نیست. تفاوت این نسخه در محدودیت منابع سخت‌افزار است که در جدول زیر مشاهده می‌کنید. گرانترین لایسنس مربوط به نسخه Datacenter است. در جاهایی که کپی رایت وجود دارد باید مباحث لایسنس را بدانید و این مبحث پیشرفته است که حتی مایکروسافت یک مدرک برای آن قرار داده است. میتوانید به تعداد هسته‌های CPU برای لایسنس هزینه کنید یا بر اساس تعداد یوزرها که می‌توانند Local و یا ریموت باشند.

نتیجه‌گیری

ویندوز سرور و ویندوز کلاینت هر دو سیستم‌عامل‌های قدرتمندی هستند که برای نیازهای متفاوتی طراحی شده‌اند. اگر یک کاربر عادی یا صاحب کسب‌وکار کوچک هستید، ویندوز کلاینت انتخاب مناسبی است. اما اگر یک سازمان بزرگ با نیاز به مدیریت پیشرفته شبکه دارید، ویندوز سرور بهترین گزینه برای شما خواهد بود. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره نصب و راه‌اندازی ویندوز سرور و کلاینت، به مقالات آموزشی ما مراجعه کنید یا دوره‌های جامع آموزش شبکه را تهیه کنید.

پیشنهاد ما:

برای یادگیری نحوه استفاده از این سیستم‌عامل‌ها، می‌توانید از دوره‌های آموزش شبکه استفاده کنید. این دوره‌ها به شما کمک می‌کنند تا دانش فنی خود را افزایش دهید و بهترین سیستم‌عامل را برای نیازهای خود انتخاب کنید.

دوره ادمین شبکه برتر | وارد بازار کار شو!

🚀 دوره پشتیبان شبکه (Help Desk) | راهی سریع به دنیای IT
🎯 آیا به دنیای فناوری و شبکه علاقه داری؟
🔧 می‌خواهی وارد دنیای شغل‌های پردرآمد IT بشی؟
💡 این دوره تمام چیزی است که برای شروع نیاز داری!

ثبت‌نام در این دوره و شروع

منبع: آکادمی بامادون