تفاوت سرور و Workstation چیست؟ | تفاوت کلاینت و سرور در چیست؟
فرقی نمیکنه مهندس شبکه باشید یا یک کارمند ساده در یک شرکت بسیار کوچک، قطع اسم سرور و Workstation یا حتی کلاینت (Client) رو قطعا شنیدید. مثلا مهندس شبکه به همکارش اعلام میکنه فلان سرور از دسترس خارج شده، یا چند تا کلاینت داریم و مواردی از این دست. اگر نشنیدید احتمالا هنوز وارد بازارکار نشدید. در این مطلب میخواهیم تفاوت سرور و Workstation و همچنین تفاوت کلاینت و سرور را به صورت ساده بیان کنیم.
در دنیای فناوری اطلاعات، سرورها و ورکاستیشنها (Workstation) دو مفهوم مهم و کاربردی هستند که هر یک برای نیازهای خاص و مشخصی طراحی شدهاند. با این حال، بسیاری از افراد ممکن است تفاوتهای دقیق بین این دو را ندانند. هرچند در ظاهر هر دو به عنوان کامپیوتر شناخته میشوند، اما در واقع، از لحاظ عملکرد، سختافزار و کاربردهای اصلی تفاوتهای قابل توجهی دارند. در این مقاله، به بررسی تفاوتهای کلیدی بین سرورها و ورکاستیشنها پرداخته و نقش هر یک در زیرساختهای فناوری اطلاعات توضیح داده خواهد شد. البته این میتواند یکی از سوالات در استخدامی شما باشد.
تفاوت سرور و Workstation
قبل از اینکه بخواهیم تفاوت سرور و Workstation را بیان کنیم باید بدانیم سرور چیزی است و سپس با ورک استیشن یا ایستگاه کاری آشنا شویم.
سرور چیست؟
سرورها کامپیوترهای قدرتمندی هستند که به گونهای طراحی شدهاند که خدمات خاصی را به دیگر دستگاهها، سیستمها و کاربران ارائه دهند. این خدمات میتواند شامل میزبانی وب، ذخیرهسازی دادهها، اجرای برنامههای سنگین و مدیریت منابع شبکه باشد. از آنجایی که سرورها معمولاً به صورت ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته کار میکنند، سختافزار آنها برای بهرهوری و پایداری طولانی مدت بهینهسازی شده است.
سرورها معمولاً در دیتاسنترها یا مراکز داده نصب میشوند و توسط سازمانها و شرکتها برای ارائه خدمات شبکهای به کار میروند. این دستگاهها میتوانند به صورت مجازی یا فیزیکی وجود داشته باشند. به عبارت دیگر، سرورهای مجازی از منابع سرورهای فیزیکی استفاده میکنند و چندین سرور مجازی میتوانند بر روی یک سرور فیزیکی اجرا شوند. فکر میکنم همین الان باید تفاوت سرور و Workstation را درک کرده باشید.
ورک استیشن چیست؟
ورکاستیشنها سیستمهایی هستند که برای انجام کارهای سنگین محاسباتی و گرافیکی طراحی شدهاند. آنها اغلب توسط مهندسان، طراحان گرافیک، دانشمندان داده و متخصصان فناوری استفاده میشوند که نیاز به پردازشهای پیشرفته دارند. در حالی که یک کامپیوتر رومیزی معمولی ممکن است برای انجام کارهای روزمره مناسب باشد، ورکاستیشنها برای انجام وظایفی مانند رندرینگ گرافیکی، شبیهسازیهای پیچیده و تحلیلهای داده بهینهسازی شدهاند.
ورک استیشنها مادربرد بسیار قوی دارند که میتواند تعداد هارددیسک و رم بسیار زیادی را پشتیبانی کند. یک نمونه از مادربرد ورکاستیشن را در این لینک میتوانید مشاهده کنید.
ورکاستیشنها نسبت به کامپیوترهای رومیزی معمولی قدرت پردازشی بیشتری دارند و اغلب از قطعات سختافزاری حرفهایتر استفاده میکنند. این دستگاهها معمولاً مجهز به پردازندههای چند هستهای، کارتهای گرافیکی پیشرفته و حافظههای رم بسیار بالا هستند. البته امروزه Workstation همان کامپیوتر رومیزی ماست!!!
تفاوت سرور و Workstation با یک مثال ساده
برای توضیح ساده تفاوت بین سرور و Workstation (ورکاستیشن)، فرض کنید شما یک کتابخانه بزرگ دارید. برای درک تفاوت سرور و Workstation یک مثال از دنیای واقعی میزنیم.
سرور: مثل کتابدار این کتابخانه است. او مسئول ارائه کتابها به تعداد زیادی از افراد به صورت همزمان است. اگر دهها نفر به کتابخانه بیایند و درخواست کتاب کنند، کتابدار (سرور) باید بتواند درخواستها را مدیریت کند و کتابهای مورد نیاز را در اختیار همه قرار دهد. او همیشه در کتابخانه است و آماده ارائه خدمات به کاربران است.
ورکاستیشن: مانند یک دانشجویی است که در گوشهای از کتابخانه نشسته و با تمرکز و دقت در حال مطالعه و تحقیق بر روی یک پروژه خاص است. این دانشجو (ورکاستیشن) به صورت اختصاصی برای کارهای خود از منابع کتابخانه استفاده میکند، اما وظیفه ارائه خدمات به دیگران را ندارد. فقط برای خودش و کارش از کتابها استفاده میکند و نیازی به سرویسدهی به افراد دیگر ندارد اما در برخی مواقع میتواند سرویسهایی را هم دراختیار بقیه افراد قرار دهد.
در این مثال، سرور وظیفه دارد که به افراد مختلف به صورت همزمان خدمات ارائه دهد، در حالی که ورکاستیشن تنها برای انجام وظایف تخصصی یک کاربر طراحی شده است.
تفاوت سرور و Workstation از دید Camptia Nwtwork Plus
ورک استیشنها معمولا کامپیوترهای قدرتمندی هستند که علاوه بر انجام کارهای خودشان، میتوانند منابع خودشان را برای کاربران دیگر هم به اشتراک بگذارند اما نمیتوانند دقیقا نقش سرور را به عهده بگیرند ولی اگر منابعی مانند پرینتر یا فایل را به اشتراک بگذارند، لفظ سرور به آنها تعلق میگیرد اما این به این معنی نیست که با یک سرور در یک سطح قرار دارد. Workstation ها معمولا سیستمهایی هستند که کاربران برای کارهای روتین و روزانه خودشان استفاده میکنند. یک کلاینت میتواند یک ورک استیشن باشد اما نه همیشه. کلاینت میتواند هر دستگاهی در شبکه باشد که نیازمند دسترسی به منابع است مانند یک پرینتر.
سرورها تجهیزات ویژهای هستند که به صورت اختصاصی برای انجام یک کار خاص و مهم طراحی شدهاند اما قابلیت انجام چندین وظیفه را هم با هم دارند. سرورها تجهیزات قدرتمندی هستند که میتوانند 24 ساعته روشن باشند و سرویسدهی کنند. به معنی واقعی کلمه سرورها در خدمت (At the service) هستند. قطعات سرورها با ورکاستیشنها متفاوت است و میتوان گفت سرور مانند یک کامیون است و ورکاستیشن یک سواری شخصی.
سرورها بر اساس فعالیتی که در شبکه انجام میدهند نامهای متفاوتی هم دارند. بعنوان مثال سروری که وظیفه نگهداری فایلها و اشتراکگذاری آن را دارد به فایل سرور (File Server) معروف است.
تفاوتهای کلیدی بین سرور و Workstation (ورکاستیشن)
اول از همه به تفاوتهای کلیدی سرور بپردازیم:
1- عملکرد و وظایف:
سرورها به گونهای طراحی شدهاند که بتوانند خدمات متعددی را به صورت همزمان و پیوسته به تعداد زیادی از کاربران ارائه دهند. از طرف دیگر، ورکاستیشنها برای انجام وظایف خاص و سنگین توسط یک کاربر یا تعداد محدودی از کاربران طراحی شدهاند.
برای مثال، یک سرور ممکن است به عنوان یک سرور ایمیل، سرور فایل یا سرور وب کار کند و دادهها را برای هزاران کاربر به صورت همزمان مدیریت کند. در حالی که یک ورکاستیشن معمولاً برای پردازشهای سنگینی مثل رندرینگ ویدئو یا تحلیل دادهها که روی سیستم کاربر قرار دارد به کار میرود.
2- تفاوت سختافزاری:
سرورها معمولاً از سختافزارهای پیشرفتهتری نسبت به ورکاستیشنها استفاده میکنند تصویر بالا گویای همه چیز است. برخی از ویژگیهای مهم سختافزاری سرورها که تفاوت سرور و Workstation را مشخص میکند به شرح زیر است:
پردازندههای چندگانه: سرورها معمولاً از پردازندههای چندگانه و یا پردازندههای سروری مانند Intel Xeon یا AMD EPYC استفاده میکنند که برای بارهای کاری سنگین و پیوسته طراحی شدهاند. در تصویر بالا دو عدد CPU روی سرور نصب شده است.
حافظه ECC: سرورها اغلب از حافظههای ECC (Error-Correcting Code) استفاده میکنند که قابلیت تصحیح خطاهای حافظه را دارند و این امر باعث افزایش پایداری سیستم میشود. تعداد RAMهای سرور بسیار زیاد است و میتواند حجمهای بالایی داشته باشد، مثلا در تصویر بالا یک سرور با 24 اسلات رم داریم که هر کدام 32 گیگ حافظه دارند.
سیستمهای RAID: سرورها از سیستمهای RAID برای حفاظت و دسترسی سریع به دادهها استفاده میکنند. از آنجایی که روی سرورها تعداد زیادی دیسک میتواند نصب شود، به همین علت میتوان از فناوری RAID که یک مکانیزم پیشرفته برای کارکردن دیسکها با هم است استفاده میشود.
منبع تغذیه یا پاور اضافی: سرورها معمولاً دارای منبع تغذیه اضافی برای افزایش اطمینان و پایداری در مواقع اضطراری هستند.
در مقابل، ورکاستیشنها معمولاً از پردازندههای تک هستهای یا چند هستهای قوی مانند Intel Core یا AMD Ryzen استفاده میکنند و بیشتر به قابلیتهای گرافیکی و محاسباتی نیاز دارند. همچنین کارتهای گرافیکی ورکاستیشنها معمولاً کارتهای حرفهایتر مانند NVIDIA Quadro یا AMD Radeon Pro هستند که برای کارهای گرافیکی سنگین طراحی شدهاند.
3- سیستمعامل متفاوت:
سرورها اغلب از سیستم عاملهای خاصی استفاده میکنند که برای مدیریت و ارائه خدمات بهینهسازی شدهاند. این سیستم عاملها شامل نسخههای سروری سیستم عاملهای محبوبی مانند Windows Server، Linux (Red Hat، Ubuntu Server و غیره) و UNIX میشوند.
در مقابل، ورکاستیشنها بیشتر از سیستم عاملهای دسکتاپی استفاده میکنند. برای مثال، مهندسان و طراحان ممکن است از Windows 10/11 Pro، macOS یا توزیعهای دسکتاپی Linux مانند Ubuntu یا Fedora استفاده کنند.
4- مقیاسپذیری:
یکی از مهمترین تفاوتهای بین سرورها و ورکاستیشنها در مقیاسپذیری آنهاست. سرورها برای مقیاسپذیری بالا طراحی شدهاند، به این معنا که میتوانند به راحتی منابع بیشتری مانند حافظه، پردازنده و فضای ذخیرهسازی به آنها اضافه کرد تا بتوانند با افزایش نیازها سازگار شوند.
در مقابل، ورکاستیشنها برای استفادههای محلی و فردی طراحی شدهاند و به راحتی نمیتوانند به مقیاس بزرگ ارتقا یابند. هرچند برخی از ورکاستیشنها قابلیت ارتقا دارند، اما این ارتقاها معمولاً محدودتر از سرورها است.
5- پایداری و قابلیت اطمینان:
سرورها باید در تمام ساعات شبانه روز و بدون وقفه کار کنند، به همین دلیل طراحی آنها بر روی پایداری و قابلیت اطمینان متمرکز است. این دستگاهها اغلب دارای منابع تغذیه افزونه، خنککنندههای پیشرفته و قابلیتهای بازیابی اطلاعات هستند.
ورکاستیشنها نیز به پایداری نیاز دارند، اما در مقایسه با سرورها نیاز به کارکرد مداوم و پیوسته ندارند. به همین دلیل سختافزار آنها بیشتر برای انجام کارهای روزانه بهینهسازی شده است و اگر چندین روز روشن و در حال کار باقی بمانند معمولا دچار مشکل میشوند..
6- تفاوت هزینه و قیمت:
سرورها معمولاً به دلیل استفاده از قطعات پیشرفتهتر و قابلیتهای اضافی همچون مقیاسپذیری و افزونگی، هزینههای بالاتری دارند. از طرف دیگر، ورکاستیشنها با توجه به اینکه برای یک کاربر یا گروه محدودی از کاربران طراحی شدهاند، نسبتاً ارزانتر هستند، هرچند ورکاستیشنهای حرفهای نیز ممکن است بسیار گران باشند.
7- امنیت:
سرورها اغلب نیاز به امنیت بالایی دارند زیرا به عنوان مراکز اصلی دادهها و منابع سازمانی عمل میکنند. به همین دلیل، آنها از سیستمهای امنیتی پیشرفتهتری مانند فایروالهای سختافزاری، سیستمهای تشخیص نفوذ و پروتکلهای رمزنگاری قویتر استفاده میکنند.
ورکاستیشنها نیز نیاز به امنیت دارند، اما به اندازه سرورها از لحاظ امنیت حساس نیستند. بیشتر ورکاستیشنها از نرمافزارهای امنیتی مانند آنتیویروسها و دیوارهای آتش یا فایروالها استفاده میکنند تا از دادهها و سیستمها در برابر تهدیدات داخلی و خارجی محافظت کنند. خدا وکیلی الان دیگه باید تفاوت سرور و Workstation را تشخیص داده باشید!!!
کابردهای عملی سرور و ورکاستیشن:
سرورها در بسیاری از حوزههای تجاری و سازمانی به کار میروند. برخی از مهمترین کاربردهای سرورها شامل موارد زیر است:
میزبانی وب: سرورها برای میزبانی وبسایتها و برنامههای تحت وب به کار میروند. البته مجازیسازی روی سرور راهاندازی میشود و ماشینهای مجازی در قالب VPS تحویل داده میشود.
ذخیرهسازی دادهها: سازمانها از سرورها برای ذخیرهسازی و پشتیبانگیری از دادههای حیاتی خود استفاده میکنند. میتوان یک سرور را تبدیل به یک Storage یا حافظه برای نگهداری اطلاعات کرد. هر چند سرویسهایی که روی سرورها راهاندازی میشود، اطلاعات را به بهترین شکل ممکن نگهداری میکنند.مدیریت شبکه: سرورها وظیفه مدیریت شبکهها و توزیع منابع را بر عهده دارند. با استفاده از هایپروایزورهایی که روی سرور راهاندازی میشود، میتوان تخصیص منابع انجام داد.
پایگاه داده: سرورهای پایگاه داده برای مدیریت و پردازش اطلاعات در مقیاس بزرگ استفاده میشوند. مثلا سرور اکتیو دایرکتوری محل ذخیرهسازی اطلاعات احراز هویت کاربران است.
اما ورکاستیشنها:
ورکاستیشنها نیز در حوزههای مختلفی به کار میروند. برخی از کاربردهای آنها عبارتند از:
طراحی گرافیک: طراحان گرافیک از ورکاستیشنها برای رندرینگ و تولید محتوای تصویری و ویدئویی استفاده میکنند.
مدلسازی سهبعدی: ورکاستیشنها برای ایجاد مدلهای سهبعدی و انیمیشنسازی بسیار مناسب هستند.
تحلیل دادهها: دانشمندان داده از ورکاستیشنها برای پردازش و تحلیل دادههای پیچیده استفاده میکنند.
خلاصه مطلب
تفاوت سرور و Workstation در سختافزار و روش کارکرد و سیستمعامل آنهاست. کلاینت به هر چیزی که در شبکه پروتکل TCP/IP را پشتیبانی میکند، میگویند. سرورها بسیار قدرتمند و برای کارکرد 7/24 طراحی شدهاند و میتوانند سرویسهای متفاوتی را در اختیار کلاینتها و Workstationها قرار دهند. ورک استیشن در واقع همان کامپیوتر رومیزی است که روزانه از آن استفاده میکنیم.
منبع: کتاب Network Plus